بهرامی که خسته بود و خسته شد

همانطور که ساعدی میگفت زبان ستون فقرات یک ملت است از این رو محمد یزدی برای انتخاب این نوع زبان برای نگارش نمایشنامه اش قابل تقدیر و احترام است اما در نقطه ی مقابل باید انتخاب خودش برای حضور در نقش بهرام چوبینه را نمره منفی کارش در نظر گرفت.

یزدی فارغ از آنکه چه اندازه در پرداخت و حرکت دراماتیک نمایشنامه اش موفق بوده است چالش نوشتن چنین متنی را جسورانه تجربه کرده است ولی چیزی که نمایان است کارگردانی کردن اثرش در حین نگارش است. یزدی آشکارا بعضی از صحنه ها را نه در خدمت پیشبرد درام که برای اجرای ایده های کارگردانی ش نوشته است.

اثری که کارگردانش در نقشی سخت مثل بهرام چوبینه مشغول است بیش از آنکه امید موفقیت ش برود بیم لنگیدنش میرود. اتفاقی که قریب الوقوع بنظر میرسید و اتفاق نیز افتاد. کارگردان-بازیگر خسته از دو نقش حیاتی در اثر، در میانه راه خسته تر شد و یارای ادامه مسیر را آنچنان که با انرژی شروع کرد نداشت.

نکته دیگر آنکه باید پذیرفت نمایشی که بر ریسمانی از زبان تنیده شده است بیشتر از آنکه به بدن احتیاج داشته باشد به بیان قدرتمند احتیاج دارد؛ حال آنکه نه تنها شلختگی در فرم بدنی تمامی بازیگران یزدی به چشم میخورد بلکه عدم بیان قدرتمند نقطه ضعف اصلی کار بنظر میرسید. هر چه یزدی در ایجاد تصاویر بدیع تلاش کرده بود در بیان نا پخته ی بازیگرانش نقش برآب میشد. این اتفاق تا جایی پیش رفت که بازیگر خوبی که در نقش غلون ایفا نقش میکرد نیز رفته رفته تا پایان نمایش از انرژی ابتدایی ش فاصله میگرفت.

نکته ی دیگری که دلیلش روشن نبود استفاده همزمان موسیقی پلی بک و زنده بود. موسیقی در نیمه ابتدای بیشتر از اتاق فرمان پخش میشود و اما در نیمه پایانی سهم بیشتر با گروه موسیقی زنده بود که البته هر دو از لحاظ رنگ آمیزی و جنس در خدمت اثر بودند اما استفاده همزمان شان ایده کارآمدی نبود.

در مجموع بهرام چوبینه در بخش هایی اثری قابل اعتنا بود اما در نهایت بنظر میرسد نه آن اثری که یزدی در ذهن میپروراند ارائه شد و نه توقع ما از نمایشی با نامی به بزرگی بهرام چوبینه برآورده شد.

با نهایت احترام

خشایار پیرعلمی – منتقد